దొడ్డేశ్వరస్వామి ఆలయము ముందుభాగం కుడివైపున ఉన్న అద్భుత శిలాఖండం ఈ విరూపాక్షేశ్వర ఆలయం. ఇందు స్థంభాల ఆకృతి, గోడల నిర్మాణం చూపరులను ఆకట్టుకుంటుంది.

శివలింగానికి ఎదురుగా ముఖద్వారంలో మండపంలోని నందిని చేతితో తాకితే ఢన్‌, ధన్‌ మనే శబ్దం వస్తుంది. తరంగాల మాదిరి శబ్దం రావడం ఆ నాటి గొప్ప రాజులు, నేర్పరిగల శిల్పుల సమ్మేళనం ఈ నాళంబరాజ్యం. 

నొళంబరాజుల కాలంలో నిర్మించిన దేవాలయాలు హేమావతి, ఆవని(కర్నాటక), నంది (కర్నాటక), ధర్మపురి (తమిళనాడు) నందు ప్రముఖ ఆలయాలు నేటికీ స్థిరంగా ఉన్నాయి. ఆవనియందు గల లక్ష్మణ్ణేశ్వర ఆలయం హేమావతిలోని దొడ్డేశ్వర ఆలయంతో పోల్చవచ్చును. ఇందు ఆలయ గది గోడలకు కిటికీలు మరియు గవాక్షములు గల్లి అందు అష్టదిక్పాలకుల నిగ్రహాలు పొందుపరచారు. లక్ష్మణ్జేశ్వర ఆలయ ఆవరణంలో భరతేశ్వర, ఆంజనేశ్వర, శత్భుఘ్నేశ్వర దేవాలయాలు గలవు.

నంది (కర్నాటక) యందు భోగనందీశ్వరుడు ఉన్నందున నంది అనే పేరు ఆ (ప్రాంతమునకు స్థిరపడెను. అరుణాచలేశ్వర దేవాలయం కూడా నందిలో గలదు.

ధర్మపురియందు కామాక్షమ్మ, మల్లికార్జున దేవాలయాలు గలవు. వీరి కాలంలో కర్నాటకలోని తడకలూరు శిరా తాలూక నందు బసవణ్ఞ దేవాలయం వెలిసినది. మరియు హేమావతి సిద్దేశ్వరునికి తమ్మునిగా భావించే వద్దీకెరె (హిరియూరు – కర్నాటక) సిద్ధప్ప దేవాలయంలో ప్రశస్తికల్లిన భైరవేశ్వర స్వామిని హేమావతి నుండి తరలించుకొనిపోయి ప్రతిష్టించి ఉండవచ్చునని భావిస్తున్నారు.

 హేమావతిలోని పురాతన చెరువుకు ‘హెంజేరు చెరువని పిలుస్తారు. ‘హేమావతికి గల పురాతన పేర్లు పెంజేరు, హెంజేరు. మరియు పెంజేరు అర్ధం “పెను + సేరు = పెంజేరు” అని, పెద్దగాచేరుట అని, శైవక్షేత్రాలు ఎక్కువగా కలిసి ఉన్న ప్రదేశం అని తెలుస్తుంది. 

‘హెంజేరు సిద్దేశ్వర అనే పేరు రావడానికి ప్రాచీనం నుండి ఒక కథ వాడుకలో ఉంది. కాపాలి మతస్థలైన హెంజేరు సిద్ధప్ప, మల్లప్పలు భక్తాగ్రేసరులుగా, గురువులుగా ప్రసిద్ధులు. సిద్దేశ్వర భక్తి పారవశ్యాలను, ప్రాశస్తాన్ని ప్రచారం చేశారు.

వారి నామాలనే దేవాలయాలకు సిద్దేశ్వర స్వామి ఆలయంగా, మల్లేశ్వరస్వామి ఆలయంగా నేడు వాడుతుండటం మనం చూడవచ్చును.